‍روشنفکر کیست ؟

‍روشنفکر کیست ؟ 

ایمانوئل کانت اعتقاد دارد اگر در جامعه ای گزاره غالب این باشد که ( فکر نکنید اطاعت کنید ) آن جامعه در دوران تاریکی به سر می برد و اگر در فردی هم این گزاره غالب باشد آن فرد در دوران کودکی به سر می برد . 

گزاره ای که یک جامعه را به دوران روشنایی می برد و یک فرد را به بلوغ روانی می رساند این است که ( جرات و شهامت آزاد اندیشی داشته باش ) .

بنابراین از نظر کانت روشنفکر بودن دو ویژگی دارد : اول علم و آگاهی و دوم شجاعت و شهامت .

کارل مانهایم اعتقاد دارد که تمام شناخت ها به ساختارهای اجتماعی وابسته هستند . از نظر او این منافع طبقات و گروه های اجتماعی است که نحوه اندیشیدن آنها را تعیین می کند بنابراین کشیش ها شبیه هم فکر می کنند ، نظامیان شبیه هم و پزشکان شبیه هم . تنها افکار روشنفکران است که وابسته به شرایط و ساختارهای اجتماعی نیست . مانهایم روشنفکران را افرادی بی طبقه می دانست که اندیشه هایشان تحت تاثیر منافع طبقاتی نیست .

ادوارد سعید ، روشنفکر را کسی می داند که به نقد ( قدرت ) و ( سنت ) می پردازد . روشنفکر این نقد را در انظار عموم انجام می دهد بنابراین همه هستی اش را موکول به یک تشخیص انتقادی می کند . پس می توان برای روشنفکران دو ویژگی قائل شد  : 

اول این که تفکر نقاد در آنها فعال است . پس گرفتار تفکر عاطفی - عادتی ، جوزدگی و تقلید نیستند ، 

دوم این که این نقد ها را با شهامت مطرح می کنند و از نگرانی در مورد حاصل عملی کار خویش فاصله گرفته اند .

پس هر فرد دانشمند و تحصیل کرده ای روشنفکر  محسوب نمی شود و هر جامعه ای هم که دانشگاه و دانشجو زیاد داشته باشد از دوران تاریکی به عصر خرد نقل مکان نکرده است .

اما لازم است اضافه کنم در هر شرایط تاریخی ، ممکن است روشنفکر نمودی متفاوت داشته باشد . در یک‌جامعه با رویکرد های سیاسی و اجتماعی و...وظایف روشنفکر تغییر می کند ، پس روشنفکر مستلزم انعطاف عملکرد و اندیشه است .