در ستایش دیوانگی
در ستایش دیوانگی (به لاتین:( Stultitiae Laus عنوان اثر معروف اراسموس عالم هلندی است که در ابتدای قرن شانزدهم میلادی نوشته شد. این کتاب در قرون شانزده و هفده میلادی از پرفروشترین کتابهای اروپا بود.
در ستایش دیوانگی اولین اثری است که پس از قرون وسطی استبداد مقامات مسیحی را با زبان طنز و شوخی مورد انتقاد قرار داد. متن کتاب به زبان لاتین که زبان علمی آن دوره بود نوشته شده است. ایده این اثر طی مسافرتی از ایتالیا به انگلیس به ذهن اراسموس خطور کرد و آن را در منزل تامس مور صدراعظم آینده انگلستان در هشت روز نوشت. او طی نامهای که در آغاز کتاب آمدهاست اثر را به میزبانش تقدیم داشته است.
انتشار کتاب باعث تشویق طرفداران اصلاحات مذهبی شد و در مقابل خشم کلیسا و مراکز تعلیم حکمت مسیحی را برانگیخت. از آنجا که اراسموس دارای دوستان پرنفوذی در اروپا بود و دستگاه کلیسا در آن ایام درگیر رفورم مذهبی مارتین لوتر بود او توانست پس از نوشتن این کتاب از محاکمه مذهبی در امان بماند و جان سالم ببرد. در فرانسه سوربن که بزرگترین مرکز تعلیم علوم مسیحی آن روز اروپا بود وی را ملحد دانست و حکم سوزاندن وی را صادر کرد. اما از آنجا که به وی دسترسی نیافتند، لویی برکن نماینده و اولین مترجم کتاباش در فرانسه را در آتش سوختند.
آزمودم عقل دور اندیش را بعد از این دیوانه سازم خویش را
هست دیوانه که دیوانه نشد این عسس را دید و در خانه نشد
———————————– بریده ای از رساله ی در ستایش دیوانگی ———————————–
دیوانگی سخن می گوید :
من دختر پلوتوس خدای ثروت هستم و باید بگویم که او یگانه پدر آدمها و خدایان است .
امروز هم مانند دوران گذشته با یک اشاره ی او همه چیز در جهان زیر و رو می شود : زمین و آسمان , جنگ و صلح , سلطنت ها , شوراها , محاکم , اجتماع ها , ازدواجها , قراردادها , اتحادها , قوانین , هنرها , بازی ها [ نفسم از شمارش آنها بند آمد ] همه هماهنگ با خواست وی می گردد , کسی که خشم او را بر می انگیزد حتی بازوی پالاس ( خدایگانی که نیروی بازویش در دنیا همانندی نداشت ) هم نخواهد توانست به داد او برسد و بر عکس , هر کس که مورد محبت او قرار گیرد ژوپیتر و صاعقه ی او را به تمسخر خواهد گرفت .
این است پدر من و من از داشتن چنین پدری به خود می بالم