ایا استنلی کوبریک یک پیشگوست؟

فیلم با چشمانی کاملا بسته را من خیلی پیش از تر ادیسه فضایی 2001 با دقت دیده بودم(سال81خورشیدی). برداشتی که من از با چشمانی کاملا بسته کردن را خیلی ها قبول ندارند. من دراین فیلم وسوسه انسان متعهد را از وسوسه انسان فاسد؛ انسان حرفه ای در وسوسه و وسوسه شیطان صفت گونه جدا دیدم. مرد مجاری که قصد داشت زن(با بازی تیکول کیدمن) را بفریبد شیطان مسلم بود حتا از شبه های ماسک دار مجلس رقص بالماسکه هم شیطان تر بود چون استاد دلفریبی و فلسفه چینی بود. مرد ثروتمندی که با زن فاسدی که کوکائین کشیده بود و زن غش کرده بود هم وسوسه گر حرفه ای بود؛ بین فاسد و شیطان بود به سمت شیطان شدن پیش می رفت اما هنوز نشده بود. بیاد بیاورید مرد مجار چگونه برای برای زن مست از کوکائین خیانت را فلسفه چینی می کرد.. مرد ثروتمند آنقدر حرفه ای بود که فکر همه چیز برا برای وسوسه کرده بود ولی هنوز گاهی اوقات به کاهدان می زد و رکب می خورد. زنی که با مرد(با بازی تام کروز) قرار می گذاشت یا بیماران زن که مدام ریز شیطانی می کردند مردد در راه فساد بودند ولی چون تکرار می کردند وسوسه شدن را دوست داشتند؛ به ان عادت کرده بودند ولی اول راه بودند. اما مرد سنبل وسوسه شده متعهد بود. سردرگم بود ولی چون متعهد بود وعهد بسته شده را دوست داشت آخر سرهم محبوبش را درمجلس بالماسکه درست پیدا کرد. بگذریم که در فیلم نمادها و اداب فراماسونری خواسته وناخواسته راهنما و برهان درستکاری شده بودند. جدای از این مسایل این فیلم جزء اولین فیلمهای ساخته شده در موضوع وسوسه بشری آن هم به صورت دقیق و فلسفی است. این فیلم  جمع بندی کننده موضوع وسوسه در جامعه دهه 90 آمریکاست. خطا برآمده از وسوسه در دهه نود آمریکا جایگزین مفهوم قدیمی و سنتی خطای برآمده از تشخیص نادرست شده بود. اگر به وسوسه اصالت بدهیم و تشخیص را کنار بگذاریم دیدگاهی اومانیستی را پذیرفته ایم. چرا که اومانیسم اصالت و ذات بشری را به ذات معنوی و الهی برتری و اولویت می دهد و چون بشر است خطا پذیراست و اگر وسوسه شد گناهی نکرده است و اگر وسوسه شد خطا طبیعی است. موج دیگری در فرهنگ امریکا وجود دارد که خیلی ضعیفتر از این موج تشخیص را از طریق ارزش گرایی  و ارزش داشتن و به صرف ارزش بودن ترویج می کند. البته این دیدگاه هم با اصالت و وظیفه بودن تشخیص برای انسان خیلی فاصله دارد. اما بهتر از دیدگاه اول است. به هر حال اگر بعد ازاین داستانها که گفته شد اگر یکبار دیگر و دقیقتر فیلم ادیسه فضایی 2001 را ببینید حتما متوجه می شوید که دسته بندی کوبریک در خصوص وسوسه در زمانی که جامعه امریکا به ان دسته بندی اعتقادی نداشت نوعی پیشبینی بود. همانطور که 2001 ادیسه فضایی یک پیش بینی بود تقریبا هردو هم به یک اندازه دقیق!