گفتگو باسوره فاطر

   

 
 
 


 گفتگو با سوره ی مبارکه فاطر 

شکر و ثنا شایسته‌ی پروردگاری است که جان ما را به نور قرآن منور ساخت و بار دیگر توفیق گشودن این کتاب آسمانی را روزیمان فرمود تا با یکی دیگر از مرواریدهای درخشان آن قلب‌هایمان را بیارائیم و از معنویت آن سرشار گردیم. 
- اکنون از محضر پر فیض ایشان تقاضامندیم خود را برای قرآن‌پژوهان معرفی فرمایند: 

من فاطر سی‌و‌ پنجمین سوره از قرآن حکیم هستم، دارای 45 آیه بوده و در شهر مکه معظمه بر وجود بی‌نظیر خاتم‌الانبیاء محمد مصطفی صلی‌ الله‌ علیه‌ وآله‌وسلم نازل گشته‌ام. - بر ما منت گذارده و قدری از فضائل تلاوت خود را بیان نمایید:گوش جان بسپارید به این کلام نبی ‌مکرم اسلام صلوات‌الله‌علیه‌وآله‌وس لم که می‌فرمایند: « هر کس سوره‌ی فاطر را به قصد تقرب و خلوص به خداوند قرائت نماید در روز قیامت از هر یک از درهای بهشت فریادی می‌آید که از این در داخل بهشت شود و از هر دری که بخواهد وارد می‌شود. »1

- لطفاً خلاصه‌ای از محتوای آیات کریمه‌ی خود را برای مأنوسین با قرآن بازگو نمایید:

محتوای آیات من شامل حمد و ثنای پروردگار و ذکر نعمت‌ها و نشانه‌های عظمت پروردگار در عالم هستی و دلایل توحید و یکتاشناسی می‌باشد. همچنین به معرفی شیطان به عنوان دشمن بشر پرداخته و مطالبی را پیرامون معاد و نتایج اعمال در آخرت و رحمت گسترده الهی در این جهان و... بیان می‌دارد.
- خداوند در سی‌ و ‌دومین آیه‌ی شما می‌ فرماید: 
« ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْکِتَابَ الَّذِینَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهِ وَمِنْهُم مُّقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ذَلِکَ هُوَ الْفَضْلُ الْکَبِیرُ ، 
پس ما این کتاب را به کسانی از بندگانمان که آنها را برگزیدیم به میراث دادیم . پس برخی از آنها ستم‌کار خویشند و بعضی از آنها حد اعتدال را رعایت می‌کنند و برخی از آنها به اذن خدا سبقت گیرنده به همه‌ی خیرات‌اند. این همان فضل بزرگ است »
لطفاً منظور این آیه را مشخص نمایید؟

به یاد دارم روزی مأمون از امام رضا علیه‌السلام پرسید : ای فرزند رسول خدا آیه‌ی « ثم اورثنا الکتاب » درباره‌ی چه اشخاصی نازل شده است و این افراد خاص‌اند یا عام، جمعی از علما عقیده دارند که این آیه در حق جمیع امت نازل گردیده است؟ 
امام رضا علیه‌السلام فرمودند: این آیه درباره‌ی عترت پیامبر صلی‌ الله‌ علیه‌وآله‌وسلم نازل شده است و کسانی که خلاف این مطلب را گفته‌اند به خطا رفته‌اند . زیرا اگر مقصود تمام امت بود لازم می‌شد که همه‌ی آنها اهل بهشت باشند در صورتی که تمام فرق مسلمین در قول ، متفق هستند که همه‌ی امت اهل بهشت نمی باشند و خداوند متعال وارثین قرآن را از بین بندگان خود برگزیده و راهنمایی و هدایت خلایق را به ایشان محول فرموده و جز عترت پیغمبر صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم کسی متصف به این اوصاف نیست و شاهد بر این ادعا آیه‌ی دیگری است که می‌فرماید: « وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا وَإِبْرَاهِیمَ وَجَعَلْنَا فِی ذُرِّیَّتِهِمَا النُّبُوَّةَ وَالْکِتَابَ فَمِنْهُم مُّهْتَدٍ وَکَثِیرٌ مِّنْهُمْ فَاسِقُونَ »2
پس نبوت و کتاب را درهدایت ‌یافتگان و راهنمایان قرار داده نه فاسقان و آنان آل‌محمدصلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم و عترت آن حضرت می‌باشد.3

همچنین امام حسن عسکری علیه السلام درباره‌ی این آیه فرموده‌اند: این آیه در حق آل محمد صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم نازل شده است و منظور از « ظالم بنفس » از ذریه پیامبر کسانی هستند که اقرار و اعتراف به امامت ندارند و مقصود از « مقتصد » اشخاصی هستند که عارف به امام باشند و در حق امام زمان خود معرفت حاصل کرده و منظور از « سابق به خیرات » ائمه علیهم‌السلام هستند.4 - ازمحضر شما خواهشمندیم شأن نزول یکی از آیات خود را برایمان بیان کنید:

به خاطر دارم پیش از بعثت رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم مشرکان عرب و بزرگان قریش هنگامی که می‌شنیدند بعضی از امت‌ها پیشین همچون یهود انبیاء و پیامبران الهی را تکذیب کرده‌اند می‌گفتند: 
لعنت بر آن مردم باد که پیغمبران و فرستادگان خدا را تکذیب می‌کرده‌اند . اگر پیامبری به سوی ما بیاید ما او را تصدیق نموده و ازتمام پیشینیان فرمانبردارتر خواهیم بود. 

ولی هنگامی که خداوند پیغمبر خاتم صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم به حضرتش کافر شده و ایمان نیاوردند، لذا خداوند آیات 42 تا 44 مرا نازل کرده و فرمود: 

« این قوم با آن همه سوگندهای محکمی که یاد می‌کردند، می‌گفتند: اگر پیغمبری از جانب خدا برای ما فرستاده شود زودتر و بهتر از ملت‌های گذشته قبول ایمان کرده و هدایت خواهیم یافت. 
ولی همین که پیغمبر اکرم تبلیغ رسالت نمود جز تنفر و انزجار چیز دیگری بر آنها نیفزود و به گردن‌کشی و تکبر در روی زمین مشغول شدند و به مکر و فریب سرگرم بودند و البته مکر و فریب و بدکاری جز عاملین خود کس دیگری را هلاک نخواهد کرد .
آیا اینان جز آن که مانند امت‌های گذشته هلاک شوند انتظار دیگری دارند. البته سنت پروردگار قابل تغییر نیست و طریقه‌ی حق و سنت الهی تغییر و تبدیل نخواهد یافت. 
آیا این کفار قریش و سایر مردم به سیر و سیاحت روی زمین نمی‌پردازند تا به دیده‌ی عبرت پایان‌کار و عاقبت ستمگران که پیش از این‌ها بوده و نیرو و قدرت آنها بیشتر از ایشان بوده را مشاهده کنند و تصدیق نمایند و بدانند که هیچ موجودی در آسمانها و زمین نمی‌تواند از قدرت خدا کاسته و او را عاجز نماید زیرا که خدا دانا و تواناست. 5

- ضمن عرض تشکر و سپاس ا زحضور با ارزش شما در این گفتگو ، منتظر شنیدن یکی از توصیه‌های هدایت‌گر شما می‌باشیم: 

« یَا أَیُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّکُمُ الْحَیَاةُ الدُّنْیَا وَلَا یَغُرَّنَّکُم بِاللَّهِ الْغَرُورُ * إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا إِنَّمَا یَدْعُو حِزْبَهُ لِیَکُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِیرِ »6
« ای مردم وعده خداوند حق است ، مبادا زندگی دنیا شما را بفریبد و مبادا شیطان شما را فریب دهد و به بخشش خدا مغرور سازد! البته شیطان دشمن شماست ، پس او را دشمن بدانید؛ او فقط حزبش را به این دعوت می‌کند که اهل آتش سوزان (جهنم) باشند. »‌ 

پی نوشت :1- تفسیر جامع ج5 ص424 
2- سوره حدید/26 
3- تفسیر جامع ج5 ص445 
4- تفسیر جامع ج5 ص 447 5- تفسیر جامع ج5 ص454 و453 
6- سوره فاطر/5و6 
منبع : دارالقرآن کریم اصفهان